سنجش درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی منطقه غرب استان تهران

عبور از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن و توسعه یافته، نیازمند توجه و برنامه ریزی مطلوب از سوی دولتمردان بوده و از این رو دسترسی به اطلاعات و اشراف بر وضعیت کشاورزی هر منطقه را ضروری می سازد. از طرف دیگر، سنجش درجه توسعه یافتگی مناطق در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، یکی از موارد لازم برای تعیین و اجرای درست سیاست های حمایتی دولت و هدایت سرمایه، فناوری و نیروی کار بوده و در این ارتباط بخش کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق بخش کشاورزی منطقه غرب استان تهران از نظر سطح توسعه یافتگی مورد مطالعه قرار گرفت. اطلاعات و آمار و داده های مورد نیاز منطقه، از مرکز آمار ایران و وزارت جهاد کشاورزی استخراج گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل تاکسونومی عددی استفاده شد. بطوریکه از داده های استخراج شده، تعداد 24 شاخص تدوین و ماتریس اولیه شاخص های توسعه کشاورزی تنظیم گردید. سپس با روش استاندارد سازی از شاخص ها رفع مقیاس شد و ماتریـس شاخص های استاندارد بدست آمد. در مرحله بعدی فواصل مرکب شهرستانها را بصورت دو به دو و بر حسب شاخص های استاندارد 24 گانه محاسبه کرده و ماتریس جدید فواصل تشکیل شد. سپس میانگین و انحراف معیار کوچــکترین فواصل هر سطر مورد محاسبه قرار گرفت. برای تعیین شهرستانهای همگن، فواصل حد بالا و حد پایین محاسبه شد و مشخص شد که همه شهرستانهای مورد نظر در یک گروه همگن قرار گرفتند. لذا بزرگترین عدد هر ستون از ماتریس استاندارد را به عنوان مقادیر ایده آل در نظر گرفته و سپس ماتریس فواصل شهرستانها از شهرستان ایده آل، انحراف معیار و سطح توسعه یافتگی هر شهرستان محاسبه گردید. با تقسیم تفاوت فاصله هر شهرستان از شهرستان ایده آل بر سطح توسعه یافتگی آن شهرستان، شاخص تلفیقی درجه توسعه یافتگی محاسبه شد. بر اساس نتایج بدست آمده، درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی شهرستان ساوجبلاغ 0/846 ، شهرستان شهریار0/592 ، شهرستان کرج 0/890 و شهرستان نظرآباد 0/628 بدست آمد. از آنجا که درجه توسعه یافتگی در محدوده صفر و یک بوده و هر چه به صفر نزدیک تر باشد، نشان دهنده توسعه یافتگی بیشتر خواهد بود، لذا شهرستانهای مزبور بر اساس مقدار درجه توسعه یافتگی شان، رتبه بندی گردیدند. بر این اساس بخش کشاورزی شهرستان شهریار در رتبه اول، نظرآباد در رتبه دوم، ساوجبلاغ در رتبه سوم و کرج در رتبه چهارم قرار گرفت.